![[LinuxFocus-icon]](../../common/images/logolftop_319x45.gif){kind=small} |
|
|
 |
|
| Bu makalenin farklı dillerde bulunduğu adresler: English Castellano ChineseGB Deutsch Francais Italiano Nederlands Turkce |
tarafından Georges Tarbouriech <georges.t(at)linuxfocus.org> Yazar hakkında: Georges, uzun zamandan beri bir UNIX kullanıcısıdır. Bir NeXTSTEP aşığı olarakta, NeXTSTEP'i görsel ve şemantik olarak sunmayı amaçlayan bu bedava projelerin de tam bir düşkünüdür. Türkçe'ye çeviri: Sibel Karabulut <skarabulut(at)be.itu.edu.tr> Burcu Tunga <burcu_t(at)be.itu.edu.tr> Şükrü Kocakaya <sk_(at)hotmail.com> İçerik: |
Özet:
GNUMail.app NeXT Mail.app'nin GNUstep ve MacOS X altında çalışan bir klonudur. Tasarımı, aynı kaynak kodu değişik ortamlarda kullanmamıza olanak sağlıyor. Bu yüzden bu harika yazılım GNUstep ve MacOS X arasında taşınabilirliğin bir kanıtı olarak önümüzde duruyor.
|
80'li yılların sonlarında, yeni bir işletim sistemi ortaya çıktı, NeXTSTEP.
Bu işletim sistemi daha önce o zamana kadar hiç görmediğimiz şeyleri sunuyordu.
Diğer bir çok şeyin yanında, kullanıcılara ilk grafik mail istemciyi, Mail.app'yi sunmuştu.
Mail.app, sadece grafik arayüzlü mail istemci olmakla kalmıyor, aynı zamanda resim, ses, vb. gibi
değişik tipte verileri de işleyebiliyordu.
NeXT, bir kaç yıl sonra NeXTSTEP'i diğer ortamlara taşımaya karar verdi.
Böylece OpenStep doğdu.
Bu tarihten sonra, insanlar aynı felsefe (ortamlar arası taşınabilirlik) ile yola çıkarak
bedava yazılım projeleri üzerinde çalışmaya başladılar. En büyük proje tabi ki, bize OpenStep'in
bedava uygulamasını sunmayı amaçlamış olan
GNUstep'dir. Böylesine bir projenin gerektirdiği işyükünü
dikkate aldığımız zaman, GNUstep üzerinde çalışan insanların ne kadar harika, ne kadar büyük
bir iş çıkardıklarını görüyoruz.
Diğer bir büyük çalışma ise Window Maker dır.
Bu pencere yöneticisi aynı zamanda GNUstep projesinin de bir parçasıdır.
Her ikisininde (GNUstep, WindowMaker) sanaldoku yörelerini ziyaret ettiğinizde, bedava olan bu harika
ürünler hakkında öğrenmek istediğiniz herşeyi bulabilirsiniz.
Bu ürünler hakkında bilgi sahibi olmak için, aynı zamanda LinuxFocus'taki şu eski yazılara da
bakabilirsiniz: Window
Maker, NeXTStep'in ruhu ve GNUstep, açık kaynak kodlu
OpenStep.
Tarih dersine, "çocuğunun" ne kadar gelişmiş olduğunu unutmayan NeXTSTEP'in kurucusunu da
ekleyerek, son verelim. NeXTSTEP'i Apple'a sattı (ki kendi Apple kurucularından biri), "eve" döndü ve
Apple'ın "geçici" patronu oldu. Bu gelişmeler bize, Apple tadında bir NeXTSTEP olan, MacOS X'i getirdi.
Böylece elimizde bir çok ortak noktaları olan GNUstep ve MacOS X'imiz oldu. GNUstep ve MacOS X'in
sahip oldukları ortak noktalar yüzünden, uygulamalar arasında, kaynak kodunda uyumluluk beklenebilir.
GNUstep bir çok ortamda çalışabildiğinden (az veya çok kararlı bir şekilde),
bu da taşınabilirliği mümkün kılmaktadır. Bilginiz için, GNUstep, BSD'lerin ve Linux
dağıtımlarının bir çoğunda, Solaris, Irix..ve hatta Windos üzerinde bile çalışabilmektedir.
Hala bazı projeler üzerinde çalışmalar devam ediyor: Darwin'in (OS X'in çekirdeği) ix86 üzerine
taşınması http://gnu-darwin.sourceforge.net/.
Sanaldoku yöresinin adindan da anlaşılacağı gibi, aynı şekilde http://www.linuxstep.org/
Ayrıca,http://simplygnustep.sourceforge.net/
'de CD'den açabileceğiniz bir ISO dosyası olan basit bir GNUstep de var.
Diğer bir deyişle, herşeyi yüklemenize gerek yoktur.
GNUMail.app, GPL (General Public License) altinda yayınlanmış, Ludovic Marcotte ve arkadaşlarının bir
çalışmasıdır. İşin artistik tarafı (ikonlar) üzerinde Andrew Lindesay çalışmış. GNUstep sitesinde
Andrew'in GNUstep için yarattığı güzel ikonlara bakabilirsiniz (Bu ikonlar User Apps bölümünde bulunuyor).
Daha önce sözettiğimiz gibi, GNUMail.app bir mail istemcisinin, ilk defa NeXT ile gelen Mail.app'nin
bir klonudur ( veya günümüzde Apple MacOS X'in Mail.app'sinin klonu). İşte bütün aile birarada,
soldan sağa, babadan oğula, ... yeğenlere kadar.
GNUMail.app, görünüm ve hissel (look and feel) olarak NeXT Mail.app'ye benziyor.
Tabi ki aynı benzerliğe sahip olan daha başka bir sürü mail istemcisi vardır, özellikle Window Maker
altında çalışması düşünülenler. Sözgelimi, Postillion'a
http://www.postilion.org/ veya Aileron'a http://ucsu.colorado.edu/~nwanua/Aileron/ bakabilirsiniz.
Fakat bunlara durdurulmuş projeler gözüyle bakabilirsiniz: Her iki yazar da GNUMail.app'nin
NeXT'in bir adımı olduğuna inanıyorlar.
GNUMail.app: Objective C ile yazılmıştır, Apple'ın (NeXT) Mac üzerindeki InterfaceBuilder (Arayüz oluşturucu) ve
ProjectBuilder (proje oluşturucu) gibi geliştirme araçlarını kullanıyor, ve yakında GNUstep tarafında Gorm veya
ProjectCenter'ı kullanabiliyor olacaktır(Her ikisi de GNUStep sanaldoku yöresinde Developer apps bölümünde bulunuyor).
Bununla birlikte en önemlisi, MacOS X veya GNUstep altında, aynı kaynak kodu derlemek için
kullanabilirsiniz. Bu yazının yazıldığı sıralarda sürümü 1.0.0 idi. Mail bağlantılarını (SMTP, POP, IMAP gibi)
yönetmek için bir iskelet oluşturan, Pantomime adlı bir kütüphaneye ihtiyaç duyuyor. Yazının yazıldığı
sıralarda Pantomime versiyonu 1.0.2, ve MacOS X veya GNUstep için de aynı idi.
Her iki arşiv de http://www.collaboration-world.com/gnumail/
adresinden indirilebilir.
Özellikleri
Sonuçta tekerleği yeniden icat etmeyeceğiz, GNUMail.app sanaldoku yöresinde ne yazıyorsa, aşağıda yer alıyor:
- Yerel önbellek destekli çoklu POP3 (APOP desteği ile) hesabı (mesajların sunucu üzerinde bırakılmasıyla);
- Çoklu taşıma ajanları (SMTP veya yerel postalayıcı);
- Alım için posta bekletme dosyası desteği;
- Yerel önbellekleme ile IMAP desteği;
- Tam RFC822 ve RFC2822 desteği;
- Posta'lari okuma, cevaplama, iletme, oluşturma, yansıtma;
- Berkeley mbox formatını kullanan postakutusu yönetimi (mesajları yaratma, silme, kilitleme ve aktarım);
- Kişisel tercihler yönetimi;
- MIME desteği (kodlama ve kod çözme);
- MIME tipleri yöneticisi;
- Quoted Printable (alıntılı yayım) ve BASE64 desteği;
- Grup destekli adres defteri;
- Düzenli ifade destekli arama paneli;
- Postalarınızın otomatik veya elle getirimi (kullanıcı tercihine göre);
- Düzenli ifadeleri destekleyen güçlü filtreler;
Ludovic yakında daha fazla özellik eklemeyi umut ediyor, yeni bir Preferences (tercihler) paneli veya
GPG desteği gibi. Eğer Ludovic'in ne kadar hızlı çalıştığını biliyorsanız, ona güvenebilirsiniz!
Bu yüzden GNUMail.app sanaldoku yöresini bolca ziyaret etmenizde fayda var ;-)
GNUMail.app ve Pantomime kaynak kod olarak MacOS X ve Linux için mevcut
(GNUMail.app ve Pantomime, her ikisine de gereksinimimiz olduğunu hatırlayın).
Linux dediğimiz zaman biraz kısıtlayıcı oluyoruz, Linux deyince aslında GNUstep'in çalışabildiği bütün
işletim sistemlerini ilgilendiriyor. Mesela GNUMail.app'nin FreeBSD ve NetBSD altında da çalıştığı biliniyor.
Eğer derleme yapmaktan hoşlanmıyorsanız MacOS X için çalışabilir sürümünü de alabilirsiniz.
Debian ve FreeBSD için de paketler vardır, ama burada bunlar hakkında konuşmayacağız.
GNUMail.app'yi derlemek ve kullanmak için bazı gereksinimleri yerine getirmek zorundasınız.
MacOS X altında geliştirme araçlarına gereksiniminiz olacaktır. GNUstep altında da ... GNUstep'e.
GNUstep'i nasıl kuracağınız bu yazı kapsamında değildır, ancak GNUstep sanaldoku yöresinde gereksinim
duyduğunuz herşeyi bulabilirsiniz. Bununla birlikte, derleme ile ilgili problemlerden kaçınmak için,
gcc'nin 3.0 sürümünü veya daha üstünü kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Ayrıca GNUstep için
make(1.3.0), base(1.3.0), gui(0.7.6) ve xpgs(0.7.6)'in "kararsız" sürümlerine gereksiniminiz olacaktır.
Hemen üzülmeyin, "kararsız" diyoruz ama gayet güzel çalışıyorlar.
Öncelikle (eğer SSS'ı okumuyorsanız) komut satırını kullanarak, tar zxvf archive.tar.gz gibi
bir komutla arşivleri açmanız gerekiyor. Eğer Stuff gibi otomatik araçları kullanırsanız arşivdeki bazı
dosyaları değiştirecektir, siz de bu dosyaları yeniden isimlendirmek zorunda kalacaksınız. O yüzden
komut satırından yapmanızda fayda vardır.
docs dizini altında bulunan README dosyasında, Pantomime ve GNUMail.app'yi ProjectBuilder
kullanarak nasıl derleyeceğinizi ve kuracağınızı anlatan bilgileri bulacaksınız (İlk önce Pantomime'i
derlemek zorundasınız). Dosyada yazılı adımları takip etiiğinizde yeni bir çalıştırılabilir GNUMail'iniz
olacaktır.
Eğer bu işi komut satırından yapmak istiyorum diyorsanız pbxbuild ve pbxbuild
install'u kullanabilirsiniz. Eğer pbxbuild'i bilmiyorum diyorsanız ProjectBuilder'den,
size bu araçla ilgili yardım alabilirsiniz.
Özet olarak, ProjectBuilder'dan hedef dosyayı yükleyemeyeceğinizden de bahsedelim,
bunun yerine pbxbuild install'u kullanmanız gerekiyor. Bu şu demek, ProjectBuilder ile elde
ettiğiniz çalıştırılabilir dosya, uygulamayı derlediğiniz dizine bağlanmıştır. Bu çalıştırılabilir dosyayı
başka bir yere taşır ve derleme yaptığınız dizini silerseniz, uygulama düzgün bir şekilde çalışmayacaktır.
Eğer hem kaynak kodun bulunduğu dizini (yani derleme yaptığınız) silmek istiyorum hemde
uygulamam düzgün bir şekilde çalıssın diyorsanız, pbxbuild install'u kullanmak bir
zorunluluk haline geliyor. Bu durumda, pbxbuild ve pbxbuild install'u kullanmanız en doğru yöntem olacaktır.
Bütün bu adımları yapıp işiniz bittiğinde ikon'ununu tıklamak GNUMail'i çalıştırmak için yeterli olacaktır.
GNUstep ayakta ve çalışır durumda iken, arşivleri yukarıdaki komutları kullanarak açın.
Sonra, bir kabukta (shell) make ve make install komutlarını yazın, hepsi bu (tabi ki Pantomime'ın GNUMail.app'den
önce derlenmiş olması gerekiyor).
openapp GNUMail.app komutunu çalıştırdığınızda, ekranınızda çok hoş, küçük, mail istemcisini
göreceksiniz.
Eğer bazı şeyleri güncel tutmak istiyorsanız, GNUMail.app'nin (ve Pantomime) CVS sürümlerini
alabilirsiniz. Lukovic ve arkadaşları hemen hemen hergün gelişmeleri size sunmak için sıkı bir şekilde
çalışıyorlar. Tabi ki bu, yani CVS sürümlerini kullanmak, ilk sürümünüzü derlerken kullandığınız
kaynak kodu saklamanız anlamına geliyor. Aynı zamanda GNUstep (bu da CVS) güncellemesi veya eğer
var ise Apple'dan geliştirme araçlarının güncellerini indirmeniz icap edebilir. Bu güncellemeleri Apple'dan
indirip yapabilmeniz için, geliştirici olarak kayıtlı olmanız gerekiyor (Hemen üzülmeyin, kaydolmak bedavadır).
Şimdi elinizin altında hoş bir uygulama var, muhtemelen kullanırken çok memnun olacaksınız.
GNUMail.app size çok güzel bir tercih panosu sunar, işlemlerinizi kolayca
düzenlemenizi sağlar. Bu pano farklı bölümlere ayrılmıştır: kişisel, görünüm,
mesaj gönderme, mesaj alma, mesaj yazma, yazı biçimi, MIME ve ayrıştırma.
İsmindende anlaşıldığı gibi, kişisel bölüm GNUMail.app'a sizin mail adresi,
isim, imza gibi kişisel bilgilerinizi vermenizi sağlar. 
Görünüm bölümü, sizin mesajlarınızdaki veya mesaj
içindeki URL adreslerinde görünmesini istediğiniz başlıkları tanımlamanızı
amaçlar.
Mesaj gönderme bölümü haberleşme yollarıyla
ilgilidir. Burada siz, taşıyıcı bir yol tanımlarsınız, sizin kullanıcı isminiz
geçişsözcüğü gibi..
Mesaj alma bölümü nasıl mail alınacağını tanımlar. Burada
siz belli bir mail servisinde olmalısınz. 
Mesaj yazma panosu imza pozisyonunuzu tanımlar,
imzadan önce kaç karekter kullanacağınızı. 
Font panosunda, mesaj görüntülendiğinde kullanmak
istediğiniz fontu seçebilirsiniz. 
MIME panosu,
sizin paket halinde gönderdiğiniz dosyalarınızı (resim, döküman, PDF gibi)
tanımlamanıza izin verir. 
Son olarak,
filtre panosu, filtre kurallarının tanımlandığı yerde yer alır.
Anlaşıldığı
gibi, yapılandırma işlemleri çok kolay ve arkadaşçadır. Amaç tabii ki size GNUstep ve
MacOS X'e benzediğini göstermektir.
GNUMail.app kullanımı özel bir bölümde anlatılmaya gereksinim duyulmayacak kadar
basittir. MacOS X altında, finder'den GNUMail.app ikonuna basmak, bu kadar. Tabii ki
siz istiyorsanız yeni bir ikon alabilirsiniz. Uygulama
çalıştığı zaman, açık mailbox üzerinde tıklamak için yeterince ikon vardır. Bir
mesajı silmek için, mesajlarınızı almak yada göndermek için, farklı bir mailbox
açmak için, yeni mesajlar yazmak için, bir mesaja karşılık
yazmak için, adres defterini açmak veya mailbox içinde arama yapmak için.
Ana menü size benzer özellikler ve bazı yenilikler sağlar. En önemli özellik, klavye
kısayollarıdır. Bu menü ayrıca popup menu olarak çalışır.
GNUstep altında, tek
farklılık ilk kullanım için uygulamanın çalışma yolunu vermekten
kaynaklanır. Eğer, siz GNUstep kullandıysanız, openapp
yazmanız ve uygulama yoltanımını yazmanız gerektiğini biliyorsunuzdur.
Eğer sizin bir pencere yapıcınız
varsa tercih ettiğiniz pencere yöneticisi gibi, siz bir uygulama ikonu
alacaksınız: yeteri kadar sürükle-bırak yapabilmek için
ve siz GNUMail.app başlatabilmek için kabuğunuzda herhangi birşey yazmaya
gereksiniminiz olmayacaktır.
GNUMail.app sağlam olması görünen en önemli özellik.
Önceki versiyonlarıyla karşılaştırıldığında, özellikle GNUstep altında.
Kullanımdan bir kaç hafta sonra, benim hiçbirşeyim bozulmamıştı. GNUMail.app
şimdi sizin günlük ajandanız olarak da çok faydalıdır.
MacOS X altında, GNUMail.app 1.0 sürümünden önce bile çok sağlam çalışmaktadıydı.
GNUMail.app'ı taşınabilirliğin bir denemesi olarak düşünebiliriz. Fakat
çalışan bir deneme! Emin olun diğer mail servislerinin de pek çok özelliği var. Ancak
GNUMail.app, MacOS X ve GNUstep gibi aynı kodda farklı koşullarda
çalışabilen ilk gerçek uygulamadır. Ludovic, GNUMail.app'den daha az nitelikli olsa da, yine de ilginçtir,
başka bir proje üzerinde de çalışmaktadır.
Adı Affiche dir ve
MacOS X ve GNUstep için yazılan bir 'post-it' uygulamasıdır. Sanaldoku yöresi ayrıca
EasyDiff'e de evsahipliği yapmaktadır, Affiche, Pierre-Yves Rivaille tarafından yazılan diff uygulamasınına
bir grafik arayüz oluşturan bir programdır. Program sadece GNUstep altında çalışmaktadır, en azından şimdilik.
Eğer pek çok insan MacOS X ve
GNUstep arasındaki taşınabilirlik için şüphe içinde olan bir çok insana, Ludovic kanıt sağlamaktadır. Tabii ki
GNUstep'in tamamlanması için önümüzde uzun bir yol var, ancak ilerleme süreklilik göstermektedir.
GNUstep ile ilgli olan tüm insanları kutlamalıyız. Ana neden müthiş bir
çalışma gerektiricek kadar büyük bir proje olması ve diğer neden ise, projede
çok az kişinin yeralmasıdır.
Böyle müthiş bir yazılımın bir parçası olduğu için Adam Fedor ve arkadaşlarına çok
teşekkür ederiz.
Açıktır ki her gelişme GNUstep'in gelişmesine bağlıdır.
Her ne kadar henüz başlangıç durumunda olsalar bile, birçok çalışan uygulama vardır.
İşin büyük bir kısmı GNUstep altında yapılmaktadır. Eğer, MacOS X için geliştirilen uygulamalar,
taşınabilirlik gözönünde bulundurularak yapılırsa, gelişmeler hız kazanabilir.
Bu da gerçek çoklu ortam uygulamalarına büyük bir başlangıç oluşturabilir.
Windos'u klonlamanın kural olduğu şu zamanda başka bir alternatifin olması
bir şanstır. Eğer, bu günün "modası", open (açık) kelimesi ise,
GNUstep de bir modeldir.
Linux topluluğunun bir kısmı, masaüstü sistemleri arasında yaygınlaşmasını beklemektedir veya
"dünyaya hakim" olmayı!!!. Lütfen: Tekelcilik, bedeva veya paralı olması farketmeksizin, yine tekeldir.
Ve diğer şeylerin yanısıra, yaratıcılığı da öldürmektedir. Çeşitlilik çok daha önemlidir ve
sözde standardı (ve onun uygulamalarını), sanki onun yaratıcısı tüm gerçeği
elinde tutuyor ve kesin bir referans olarak düşünülüyor gibi, "klonlama" anlamına da gelmemektedir.
Yaklaşık 15 yıl önce, NeXTSTEP Unix dünyasında bir devrim yarattı:
Bugün MacOS X yaptığı gibi, NeXTSTEP insanlara Unix hakkında hiçbirşey bilmeden, onu kullanma olanağını verdi!.
Aslında, "yanlış" referansı klonlamasına rağmen, Linux bu noktadan çok uzaktır.
Belki de fark etmişsinizdir, GNUstep bir Windos klonu değildir (En azından ben öyle diyorum!).
O tüm zamanların en yaratıcı işletim sistemleri olan NeXTSTEP'in oğlu olan OpenStep'in,
serbest (serbest yazılım anlamında) olarak hayata geçirilmiş halidir.
Yanlış anlamaları önlemek için şunu da söylemek gerekiyor. GNUstep bir çerçeve uygulamasıdır ve
GNUMail.app gibi uygulamaları eklemeye başladığınızda (hafif) bir masaüstü ortamına dönüşmektedir.
Daha da fazlası, GNUstep Linux ile sınırlı değildir.
80'lerin ortalarında çok farklı işletim sistemleri vardı. Şimdilerde ise, sadece Unix ve
Windos var, ne yazık. Yine de ben, birkaç işletim sistemi olan bir dünyada omayı ve onların arasından seçim yapabilmeyi
tercih ederdim. Ne kadar çok olursa, o kadar iyi.
En azından bizm şansımız var. Birçok farklı Unix'ler vardır ve
onların pekçoğunda GNUstep'i çalışmaktadır!
Bu herzamanki konu dışı kısmı idi ve sadece benim kendi görüşlerimi yansıtmaktadır.
GNUMail.app ' a geri dönecek olursak, biz onun pek çok program yazılımcıya yeni fikirler vermesini umut ediyoruz.
MacOS X kullanıcıları çok şanslılar, çünkü InterfaceBuilder (ve ProjectBuilder)
adında araçlara sahiptirler. Bu araçları keşfederek, kullanıcılar hayatlarını değiştirebilirler.
Çok yakın bir gelecekte, Gorm ve ProjectCenter'dan da, modeli oldukları uygulamalar ile aynı işi yapmaya
başladıklarında, GNUstep sahip olunması şart olan bir şey haline gelecektir.
Ludovic'e bu yolda liderlik yaptığı için çok teşekkür ederiz.
Size daha önce müthiş bir zamanda yaşadığımızı söylememişmidim?
GNUMail.app'ın ana sayfası: http://www.collaboration-world.com/gnumail/
GNUstep hakkında herşey: http://www.gnustep.org/
GNUstep hakkında daha fazlası: http://www.gnustep.net/
Uygulamalar, belgeler, NASIL dosyaları, Nicola Pero ve Pierre-Yves Rivaille
tarafından: http://www.gnustep.it/
Apple MacOS X
program geliştirme araçları : http://developer.apple.com/tools/macosxtools.html
|
|
Görselyöre sayfalarının bakımı, LinuxFocus Editörleri tarafından yapılmaktadır
© Georges Tarbouriech, FDL LinuxFocus.org Burayı klikleyerek hataları rapor edebilir ya da yorumlarınızı LinuxFocus'a gönderebilirsiniz |
Çeviri bilgisi:
|
2002-11-20, generated by lfparser version 2.27
