Convert to GutenPalm or to PalmDoc tarafından Jeffry Degrande Yazar hakkında: Bu yazıda yazar hakkında bilgi bulunmamaktadır. İçerik: Linux'ü Yapılandırma X tanımlama Çekirdek derleme + lilo Kullanıcı ekleme/silme PPP/Internet bağlantısını ayarlama Temel Güvenlik Bu yazı için görüş bildiriminde bulunabilirsiniz

Slackware 7.0 part II: Yapılandırma Kılavuzu

Çeviri : İnanç Özçubukçu

Özet:

Bu yazı serinin ikinci kısmıdır. Bölüm I'deki yükleme ardından, yazar şimdi de favori yayınlarından birkaç temel yapılandırma işlemini tanımlıyor. X, kullanıcı yönetimi, çekirdek derleme, LILO kullanımı ve bazı temel sistem güvenliği konularından bahsediyor.

Bu yazı sistemleri hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyen deneyimsiz Linux kullanıcıları içindir.

Linux'u Yapılandırma

Bu yazımda anlatacağım konular:

• X tanımlama
• Çekirdek derleme + LILO
• Kullanıcı ekleme/silme
• Internet'e bağlanma
• Bütünü temel güvenlik altına almak

Buradakiler herhangi başka bir yerde de bulabileceğiniz bilgilerdir ancak ben size bunları slackware'in sunduğu imkanlar ile anlatmaya çalışacağım.

X tanımlama

X sistemi için gerekli paketi yüklemiş olduğunuzu varsayıyorum. Aynı zamanda mesela farenizin şu an çalışıyor olduğunu düşünüyorum. Ufak sorunlar her zaman olabilir ancak size neler olduklarını sayılarının fazlalığından ve ne olduklarını bilmediğimden tanımlayamayacağım (yine de bana bu konuda mesaj atmaktan çekinmeyin). Devam edelim hadi :)) Slackware'de X tanımlamak için XF86Setup ve XF86Config isimli iki yazılımdan birisini seçebilirsiniz. Temel fark bir tanesinin komut satırında diğerinin ise grafik ortamda çalışıyor olmasıdır. Seçim sizin:)

Biz XF86Setup'ı kullanacağız (en kullanışlısı olan grafik arabirimi). İlk olarak fareyi tanımlıyoruz. Genelde doğru protokolü ve /dev/mouse aygıtını seçmek yeterlidir. Eğer kemirgeninizde 3 tuş bulunmuyorsa, size "Emulate3buttons" seçeneğini kullanmanızı öneririm (Farenin her iki tuşuna basmak kayıp orta tuşa eşdeğerdir).

Takip eden ekranda klavye dizilişini seçiyorsunuz. Ben elbette ki kullandığım "Belçika" dizilişini seçiyorum. Doğal olarak bu bir çoğumuz için farklıdır. "apply" seçeneğine bir dokunuş ve devam ediyoruz..

Şimdi görüntü kartımızı tanıtıyoruz. "card list" seçeneğini tıklayın ve kartınızı arayın. "detailed setup" seçeneğine tıklayın ve herşey yolunda mı bakın. Çoğu zaman herşeyi "probed" olarak ayarlamak yeterlidir. Belki siz bunu biraz esneteceksiniz. Eğer herşey ayarlandıysa sıradaki ekrana geçip ekranınızı ayarlayalım.

Burada ekranınızın desteklediği en yüksek çözünürlüğü belirlemelisiniz. Eğer sorun yaşıyorsanız ekranın kullanıcı kitapçığına bakınız. Takip eden ekranda çözünürlüğü ve görüntü kartınızın desteklediği renk sayısını belirliyorsunuz (sahip olduğunuz görüntü kartının hafızasına göre değişir).

Son ekranda bazı genel ayarları değiştirebilirsiniz. Bunlar çoğunlukla kendini açıklayıcıdır. Komut satırına dönmek için "done" seçeneğine tıklayınız.

İşte büyük an. "startx" yazın ve grafik ekranınızın güzelce açılmasını ümit edin.

Kullanıcı dizininizde ki .xinitrc dosyasını değiştirerek başka bir yönetim ekranına geçebilirsiniz. (Örneğin KDE kullanmak için "startkde" ekliyorsunuz.) Bu tüm yönetim ekranları için değişiktir ancak ihtiyaç duyduğunuz her bilgiyi belgelerde bulacaksınız.

Not: X tanımlaması hakkında daha fazla bilgiyi XFree86-HOWTO içerisinde bulabilirsiniz.

Çekirdek derleme + lilo

İlk olarak çekirdek kaynak kodlarını yüklediğinizden olun. 2.2.13'ün kaynak kodları cd den bulunabilir. Kodları "installpkg packagex.tgz" komutu ile yükleyebilirsiniz (aynı dizin içerisinde bulunan ilave dosyaları da yüklediğinizden emin olun). Kaynaklar /usr/src/linux-2.2.13 içerisine yükleneceklerdir. Ayrıca /usr/src/linux dizini de olacak ama bu sadece linux-2.2.13 dizinine yönlendirmedir. Bunun olması iyidir (eğer bir sebepten dolayı yönlerdirmeyi kaybederseniz, aşağıdaki komutla yeniden oluşturabilirsiniz:

    ln -s /usr/src/linux-2.2.13 /usr/src/linux )

Buradan sonra tanımlar size bağlı. Sistemim sizinki ile aynı değil (belki sizde scsi var ve bende yok :-( .) Size neyin gerekli neyin gereksiz olduğunu söylemem imkansız. Ve elbette her zaman sizi her konuda bilgilendiren yardım seçeneği var. Sisteminizi yeterince iyi tanıdığınıza inanıyorum, bu sebeple büyük bir sorun olmaz :) .

Bitirdikten sonra herşeyi kapatın ve komut satırında aşağıdakini yazın:

    make dep
    make clean           <- Bunu çok gerekli bulmuyorum
                            ancak kitaplar yapılması gerektiğini söylüyorlar.
                            Elbetteki siz istediğinizi yaparsınız.
    make bzlilo          <- Elbette farklı seçenekler de var burada.
                            Ben hep şöyle yaparım; size lilo tarafından
			    yüklenen sıkıştırılmış bir çekirdek verir.
    make modules         <- Eğer bazı şeyleri modül olarak tanımladıysanız
    make modules_install <- Eğer gerçekten modülleri kullanmak istiyorsanız  :)

    make dep bzlilo modules modules_install

Kendi çekirdeğinizi derlemek ve yapılandırmak gerçekten bundan daha başka değil.

Eğer bzlilo kullanıyorsanız iki yeni dosya oluşturulacak: vmlinuz ve System.map. Eğer bu dosyalar zaten mevcutsa eski kopyaları vmlinuz.old ve System.old isimleriyle saklanacaktır. Aynı zamanda bunları yedek olarakta şu şekilde kullanabilirsiniz:

(/etc/lilo.conf içerisinde)

    image = /boot/vmlinuz.old
    root=/dev/hda5
    label = stable

Birkaç defa rastladığım bir sorun bzlilo'nun vmlinuz ve the System.map dosyalarını, lilo.conf /boot/vmlinuz dosyasını gösterirken / alanına koyduğudur (config: image=... şeklinde görebileceğiniz gibi). İki ihtimal var; /vmlinuz dosyasını /boot/vmlinuz olarak taşır yada lilo.conf'u değiştirirsiniz. Her iki yolda da işlem sonunda lilo'yu yeniden çalıştırmalısınız (lilo yazın).

Ardından sistemi yeniden açıyorsunuz ve yeni çekirdeği kullanmaya başlıyorsunuz. (uname -a ile kontrol edebilirsiniz)

Not: Daha fazla bilgi Kernel-HOWTO içerisinde.

Kullanıcı ekleme/silme

Linux'ün çok kulanıcılı bir sistem olması vede devamlı olarak root olarak çalışmaya herkesçe karşı çıkıldığından, beni de katarak (normal bir kullanıcının sınırlı hakları sebebiyle sistemi kırmak için daha az şansı vardır), sistemimize normal kullanıcılar ekleyeceğiz. Bunun için Slackware şirin ufak bir programcık sunuyor:

# adduser

Login name for new user (8 characters or less) []: <-   Buraya yeni kullanıcı
							   ismini yazıyorsunuz
User id for blaat [ defaults to next available]:   <-   Sadece enter tuşuna basın
Initial group for blaat [users]:                   <-   Yeni kullanıcınızın
							   grubu
Additional groups for blaat (separated with commas, no spaces) []:
                                                   <-   Kullanıcının üyesi
                                                        olduğu diğer gruplar
blaat's home directory [/home/blaat]:              <-   Kullanıcı dizini
                                                        (genelde
                                                        /home/username)
blaat's shell [/bin/bash]:                         <-   Kabuğu
blaat's account expiry date (YYYY-MM-DD) []:       <-   Hesabın dolma süresi(Eğer
                                                        birşey girmezseniz hesap
                                                        süresi asla dolmaz)

    Changing the user information for blaat
    Enter the new value, or press return for the default
        Full Name []:                                  <-  İsmi
        Room Number []:                                <-  Bulunduğu ofis
        Work Phone []:                                 <-  Telefon numarası
        Home Phone []:                                 <-  Yaa, evet, yapın bunu ;)

    Changing password for blaat
    Enter the new password (minimum of 5, maximum of 127 characters)
    Please use a combination of upper and lower case letters and numbers.
    New password:
    Re-enter new password:
    Password changed.
    Done...

    buffy login: blaat
    Password:
    Linux 2.2.14.
    No mail.
    I have seen the future and it is just like the present, only longer.
                -- Kehlog Albran

    buffy:~$ whoami
    blaat

Kullanıcıları "userdel" ile silebilirsiniz. Kullanıcı o on sisteme giriş yapmış olmamalıdır

    buffy:/var/log# userdel blaat
    userdel: user blaat is currently logged in

    buffy:/var/log# userdel blaat
    buffy:/var/log#

PPP/Internet bağlantısını ayarlama

Bu bölüm halen alışılmış modem ile internette dolaşanlar içindir. Kablo ve ISDN tanımlama için şansımın olmadığı şeyler (~!@$# cable company! @#$%^ telephone company !)
Ayrıca Linux ile uyumlu bir modeminiz olduğunu varsayıyorum. (TIP: www.altavista.com "+type of modem +linux").

ppp bağlantınızı kurmak için Slackware başka bir programa daha sahip:

    # pppsetup

Sonra modeminizin hangi porta takılı olduğu sorusu gelecektir (ms-dos ismi yanında belirtilmiştir).

Ve modeminizin hızı soruluyor. Aşağıya doğru biraz iniyoruz ancak yide de en gerçekçi olanı seçiyoruz ;).

Şimdi geri aramayı tanımlıyorsunuz. Bunu NO olarak tanımlayın çünkü - bildiğim kadarı ile - hiçbir servis sağlayıcı bunu desteklemiyor.

Eğer başka bir initstring tanımlamak istiyorsanız sonraki ekranda yapabilirsiniz bunu. Bundan sonra servis sağlayıcınızın adresini girin (örnek uunet için uunet.be, planet için planetinternet.be...)

Ardından servis sağlayıcınızın DNS IP adresi. Bunu bir yerden, bir şekilde bulabilirsiniz (windblows ayarları belki?).

Ardından onaylanma tipini seçiyorsunuz (PAP deneyin. Çoğu ISS bunu destekler ve gerçekten SCRIPT'i kullanmayı ihtiyacınız olmadıkça düşünmüyorsunuz).

Şimdi kullanıcı adını girin ...

... ve şifre.

Şimdi ne gerçekleştiğinin ve hangi dosyaların değiştiğinin bilgisini alabilirsiniz.

Bağlantıyı başlatmak için;

    # ppp-go

    # ppp-off

Temel Güvenlik

Sisteminizi çalışır duruma getirmek kadar temel güvenlik önlemlerine sahip olmakta önemlidir. Bu konuya girmeyeceğim çünkü çok derin. Size Security-HOWTO 'yu okumayı öneriyorum (okunması şart!)

Fakat size dışarıdan içeriye kimsenin girmeyeceğine nasıl emin olacağınızı anlatacağım.

Tüm servisler inetd denen bir çeşit "Superserver" dan çalışır. Aşağıdaki komut ile sisteminizde hangi servislerin çalıştığını kontrol edebilirsiniz:

    # netstat -tua | grep LISTEN

    #telnet stream  tcp     nowait  root    /usr/sbin/tcpd  in.telnetd

Önceki satıra göre (telnet ajanı) kapalıdır. Eğer şöyle olsaydı;

    telnet stream  tcp     nowait  root    /usr/sbin/tcpd  in.telnetd

    # telnet localhost 23

Şimdi her satırın başına # koyun (eğer ihtiyacını zolduğunu düşündüğünüz bir servis barsa onu elbette ki açık bırakın!).

inetd şu şekilde yeniden çalıştırın:

    # killall -HUP inetd

    # netstat -tua |grep LISTEN

Ayrıyeten değiştirmeniz gereken iki diğer dosya da /etc/hosts.allow ve /etc/hosts.deny dır.

Her defasında bir bağlantı yapılmak istediğinde hosts.allow dosyasına bakılır. Eğer bağlantı kaynağı burada yazılıysa o zaman hosts.deny dosyasına bakılır. Eğer kaynak ismi burada yazılı değilse bağlantı kabul edilir. Elbette ki bu yöntem verimli değildir.

Şu şekilde daha iyi olacaktır: hosts.allow dosyası içerisinde mi? Evet? Tamam, kabul et. Hayır? Özür dilerim, kabul edemiyoruz çünkü hosts.deny dosyası içerinde yazılı.

Aşağıdaki satırı /etc/hosts.allow içerisine yazarak kurabilirsiniz:

    ALL : 127.0.0.1    <-  127.0.0.1 is the loopback device, actually you
                           (we're not going to block ourselves!)

    ALL : ALL

<service type>  : <address>

Artık yeni bağlantı istekleri bu kadar kolay kabul görmeyecek.

Elbette ki buradakilerin çok temel olduğunu unutmayın. Sisteminizi gerçekten güvenli hale getirmek için daha fazlasını yapmanız gerekir. Bu bölümün başında tavsiye ettiğim gibi Security-HOWTO isimli kitabı okuyun.

Bu yazı için görüş bildiriminde bulunabilirsiniz

2001-02-11, generated by lfparser version 2.9