Test: LinuxCertified'dan Önceden Yüklenmiş Linux Dizüstü Bilgisayarlar

ArticleCategory: Hardware

Hardware

AuthorImage:[Here we need a little image from you]

[Yazarın Resmi]

TranslationInfo:[Author + translation history. mailto: or http://homepage]

original in en Guido Socher
en to tr Özcan Güngör

AboutTheAuthor:[A small biography about the author]

Bilgisayarlar önceden tahmin edilemeyen ya da açıklanamayan birşey yaptığı zaman Guido bundan nefret eder. Onun Linux kullanmasınadaki sebeplerden bir de budur. Linux'ta da bu tür şeyler olu ancak biraz azimle sebebini bulabilirsiniz.

Abstract:

Linuxcertified.com, önceden yüklenmiş Linux dizüstü bilgisayarlar satmaktadır. Bu makalede bunların iki modelini test edeceğiz.
CPU testleri (benchmark) ya da diğer anlamsız testler yapmayacağız. Bunları yerine hr bilgisayarın özelliklerini sunacağız ve bu biligsayarlardaki Linux bütünleşmesinin ne kadar iyi yapıldığına bakacağız.

ArticleIllustration:

tux laptop

ArticleBody:

Giriş

Üzerinde sadece Windows işletim sistemi bulunan dizüstü bilgisayarlar geçmişte kaldı. Eğer çevrenize dikkatlice bakarsanız üzerinde işletim sistemi olmayan ya da Önceden Linux yüklenmiş dizüstü bilgisayar satan genellikle küçük bir çok şirket göreceksiniz.

Bu bilgisayarlardaki sornlardan biri, parçalarının kolayca değiştirilememesi. Yerden kazanmak için bir çok parça yongakümesi (chip-set) olarak bütünleştirilmiştir. Kullanıcının değişik parça seçmesi mümkün olmadığından, içindeki parçaların ayrıntılarına ulaşamıyorsunuz. Bu yüzden içindeki ses kartının, grafik kartının, güç yöneticisinin, ağ kartının Linux tarafından tam olarak desteklenip desteklenmediğini bilemiyorsunuz ya da herhangi birşeyin beklendiği gibi çalışıp çalışmadığını.
Bütün bu kontrolleri sizin için yapcak bir şirketten alacağınız bilgisayar biraz pahalı olacaktır.

Linuxcertified, ABD'deki bir şirkettir ve bu defa onların dizüstü bilgisayarlarının Lİnux ile ne kadar iyi çalıştığını test edeceğiz.

Adaylar

Linuxcertified.com'dan iki bilgisayar aldık. Biri kendi markaları "LC2410" ve diğeri IBM Thinkpad 600e. Linuxcertified'ı aradığımda ilk sorduğum soru "bütün parçalar Lİnux tarafında destekleniyor mu ve Linux altında çalışıyor mu?" oldu. Cevap "evet"ti ve siparişi verdim.

LC2410

LC2410 LC2410
Bu model büyük bir ekrana sahiptir ve boyutları daha büyüktür. 3.3 Kg, biraz ağırdır ama yine de kullanışlı bir bilgisayardır. Çok iyi yönlerinden biri DVD/CD sürücüsüdür çünkü ayrıca bir CD yazıcısıdır. Disket sürücüsü ve RS232 seri portu yoktur. Linuxcertified, Linux yükleme CD'lerinin kopyasını da vermektedir. Ancak RedHat'in sadece ilk 3 CD'si. Dökümanlar ve kaynaklar CD'leri yoktur.

Makinanın Ayrıntıları: 
CPU: Intel Pentium 4 - 2.66 GHz
RAM: 512MB standart DDR Ram
Ekran: 15" XGA TFT LCD
Yongakümesi: Intel 845, bkz. http://www.intel.com/design/chipsets/845/
Video/Graphics: 82845G/GL, yongakümesiyle bütünleştirilmiş, XFree86 i810 sürücüsü.
          Bu yongakümesiyle 3 boyutlu hızlandırılmış grafik XFree86 ile desteklenmektedir.
CD Drive: DVD/CD okuyucu ve CD yazıcı (IDE arayüz)
Networking: 10/100Mbit National Semiconductor DP83815 yongası
Modem: Intel 82801 (Ek çekirdek modülleri Linuxcertified tarafından sağlanmaktadır)
Ses: Yongasetinin bir parçasıdır, i810_audio sürücüsü ile çalışmaktadır.
USB: 4 port, USB 2.0 ehci , SD, MS ve MMC kartları için ayrıca bir slot vardır.
PCMCIA: tek PCMCIA port
Firewire: VIA IEEE 1394 OHCI 
Diğer G/Ç Portları: Paralel port, PS2 portu, S-Video çıkış portu, harici monitör için 15 iğneli DB bağlantısı
OS: Redhat 9.0. Ek sürücüler (özellikle modemler için) yüklenmiş ve /root/lc2000 altına kopyalanmıştır.
Disksürücüsü: 40Gb IDE

Diğer Özellikler: Ücretsiz dizüstü bilgisayar çantası

LC2410, RS232 seri portu ve disket sürücüsü yoktur. USB disket sürücüsü takabilirsiniz. BIOS, bu sürücüden açma özelliğine sahiptir.


LC2410 içi
Makina, masaüstü bilgisayarlardan tanıdığımız AMI BIOS'a sahiptir. Bir çok dizüstü bilgisayarda olmayan ayarlamaları bu BIOS sayesinde yapabilirsiniz. Sağ tarafta LC2410'un açılmiş halini görebilirsiniz.DDR Ram modülünü, sabitdiski, soğutucus ile işlemciyi ve pili görebilirsiniz.
Büyük sürprizlerden biri güç yönetimi. BIOS, Redhat 9.0 tarafından desteklenmeye ACPI güç yönetim arabirimine sahip. Gelecekte desteklenecektir (bkz http://acpi.sourceforge.net/). ACPI'ın Linux desteğinin yazılması hala tamamlanamamıştır. Bunu etkisi, pilin ne kadar sarjı olduğunu bilememeniz ve bilgisayarı kapatmak istediğinizde kendi gücünü kesmemesi. Askıya alma bunlardan bağımsız olarak nasıl oluyorsa çalışıyor. LC2410 Fn+F1'e bastığınızda kendisini askıya alıyor ve güç düğmesine bir kere bastığınızda açılıyor.

Uzun süre kullanınca bilgisayar ısınıyor. Isınan kısım CPU civarı değil de tümleşik farenin sağ kısmıdır. DVD/CD okuyucundan kaynaklanıyor gibi görünüyor. Isınmış eller dışında bir yan etkisi olmuyor gibi görünüyor.

Güç yönetimi dışındaki herşey, Önceden yüklemnmiş Redhat 9.0 ile iyi çalışıyor. 2.66 GHz CPU ve 512 Mb bellek ile dizüstü bilgisayar çok hızlı. ( Not: Kartokuyucu ve Firewire, elimizde testedebileceğimiz araçlar olmadığı için test edilmedi.)tp600e

IBM Thinkpad 600e

Thinkpad 600e, ikinci el bir makinadır (yenilenmiş). IBM, bu makinanın üeritmini 1999'da bıraktı. Şekil olarak makina iyiydi. 13' ekranı var. İyi ve kullanışlı bir makina. LC2410'dan daha küçük. İyi yönlerinden biri de IBM'in Linux Thinkpad 600e sanalyöresi olması (makalenin sonundaki linklere bakınız). Bunun da ötesinde internette Thinkpad üzerinde Linux ile ilgili bir çok kaynak bulabilirsiniz ( www.linux-thinkpad.org, linux thinkpad webring). Makina tabii ki biraz yavaş ama herşey destekleniyor ve Linux atında çalışıyor. 400 MHz'lik bir CPU, bir dizüstü bilgisayarla yapalıabilecek hemen hemen herşey için yeterli. Az bellek kullanmak için ICEWM gibi küçük bir pencere yöneticisi kullanabilirsiniz. Bu şekilde takas alanı kullanımını tamamen engelleyebilirsiniz ve mozilla gibi ağır bir uygulamayı çalıştırabilirsiniz. Masaüstü uygulamar çalıştıran bilgisayarın sürekli yanıt vermesi ve algılanan hızı CPU'dan çok takas alanın büyüklüğüne bağlıdır.

Makinamızın ayrıtıları: 
Model: TP 600E 2645-4CU
CPU: Intel Pentium II/400 MHz
RAM: 288Mb
Ekran: 13.3" Active Color
Yongakümesi: Intel 440BX
Video/Grafikler: NeoMagic 256, XFree86 neomagic sürücüsü.
     Bu donanım ile hızlandırılmış üç boyutlu grafik mümkün değildir.
CD Sürücü: CD okuyucu (IDE)
Ağ Kartı: 3com pcmcia card, 3c574 
Modem: WinModem, mwave sürücüsü tarafından destekleniyor
Ses: Cirrus Logic. Standart soundblaster sürücüsü tam olarka çalışıyor ( CS4232 sürücüsü de çalışıyor).
       Aşağıdaki satıları /etc/modules.conf dosyasına koyabilirsiniz: 
       options opl3 io=0x388
       options sb io=0x220 irq=7 dma=1
USB: 1 usb portu
Diğer G/Ç portları : paralel port, PS2 portu, 15pin DB harici monitör bağlantısı, rs232
OS: Redhat 8
Sabit disk: 10Gb IDE

Harici bir disket sürücü içermektedir.
Test edilmeyen bir kızılötesi arabirimi vardır.

Thinkpad'deki BIOS neredeyse hiçbirşeydir. Birşeyleri çok zor ayarlayabiliyorsunuz. Bunun yerine IBM, PS2 adında bir kolaylık sağlamaktadır ve bununla birlikte herşeyi ayarlayabilirsiniz ( ekran kararma süresi, IRQ...). Bu PS2 programını bir DOS açılış disketine kaydedebiliyorsunuz (makalenin sonundaki uttcpdos linkine bakın). PS' ile yapılan değişiklikler kalıcıdır. Bunları bir kere ayarlayın ve sürekli kullanın. Bununla birlikte Linux için de eşdeğer bir program vardır: tpctl.sourceforge.net

tcpt programı ve çekirdek modülleri Linuxcertified tarafından sağlanmıyor. Bu ThinkPad 600e'nin bir diğer problemi de mimarisinin biraz eski olmasıdır. IRQ paylaşımı bütün dahili aygıtlar arasında çalışmıyor (örneğin modem, ses kartı, seri bağlantı, usb vs.). Herşeyi aynı anda çalıştırmam biraz zaman aldı. Makinayı aldığımda modem ile ağ kartı arasında IRQ çatışması vardı.

Sonuç

Linuxcertified'ın donanımı Linux ile daha iyi bütünleştireceğini umuyordum. Web sitelerinde, bütün özelliklerden bahsetmiyorlar. Güç yönetimi kendi markaları ile birlikte çalışmıyor. Bu benim için bir sürprizdi. Donanım yine de kaliteli ve bu makaleyi okuduğunuz sırada standart Linux çekirdeği LC2140'ın ACPI BIOS'u için yeterli desteği sağlayacaktır.

Linuxceritified, e-posta görüşmeleri sırasında genel olarak hemen cevap veriyordu. Size Linux dizüstü bir bilgisayarı Linuxcertified gibi bir firmadan almanızı tavsiye ederim. Güç yinetimi ile ilgili sornunu keşfettikten sonra makinayı geri verip paramı alabildim. Linux yüklü olmaya bir makina almanız söz konusu değil.

Linkler