![[Photo of the Author]](../../common/images/RalfWieland.jpg)
original in de Ralf Wieland
de to en Orla Shanaghy
en to tr Cemil Sağıroğlu
Linux'u 0.99pl12 sürümünden bu yana daha çok çevre benzeştirimleri, sinir ağları ve bulanık sistemleri programlamak için kullanıyorum. Elektronik ve donanımlar da ilgimi çektiklerinden, bu konularda da Linux'u kullanıyorum.
![[Illustration]](../../common/images/article275/logo.gif){kind=logo}
Yabancıların ülkemize göç etmesi ve uyum sağlaması politikacıların sürekli tartıştığı konulardan biridir. Şirketler ürün yapılarını nüfus yapısı ve gelişimine göre belirlemektedir. Geçenlerde, çok yakın bir zamanda Almanya'da araba satın alan kitlenin çoğunlugunun emeklilerden oluşacağını okudum. Sağlık sistemi, emeklilik sistemi gibi tüm sistemler nüfus gelişimine dayanmaktadır.
Bu konuda birçok araştırma yapılmakta, ayrıntılı çalışmalar yayınlanmaktadır. Buna karşın halkın çoğunluğu nüfus gelişiminin arkasındaki süreçlerden habersizdir. Burada konunun politik ve bilimsel yönünden çok kendi deneylerimize bakacağız. 50 veya 100 yıl içinde nüfusun ne olacağına (bir noktaya kadar eğlenceli de olsa) neden bir gözatmıyoruz? Insanlar ülkeyi terkederse veya ters göç olursa durum ne olur? Bu amaçla tüm bunları sınayabilmek için bu QT programını geliştirdim.
Hemen hemen herkes gazetelerde gördüğü nüfus piramidinin nereden geldiğini merak etmiştir. Sözgelimi 50 yıl sonra nüfus nasıl olacak? Bu diyagramlar hangi bilgiye dayanıyor?
Düşündüğünüz zaman farkına varacaksınız ki bunların hepsi doğan çocuk sayısına, ölen insan sayısına, söz konusu coğrafik bölgeden yapılan göç (içten dışa) ve tersine göçe (dıştan içe) bağlıdır.
Nüfus diyagramı oluşturmak için bilinmesi gereken ilk şeyle başlayalım: Doğum oranı. Her yıl belli sayıda çocuk doğar. Doğum oranı bir kadının hayatı boyunca sahip olduğu ortalama çocuk sayısıdır. Bu oran ülkeden ülkeye farklılık gösterir ve kültür, ekonomik şartlar, eğitim, gelenek gibi etkenlere bağlıdır. Almanya'da bu oran 1.3 çocuk/kadın'dır.
Bazı ülkeler diğerlerine göre daha çocuk seven/sahip olan ülkelerdir. Öte yandan bazı ülkelerde çocuk yaşlılığın güvencesi olarak algılanır. Bizim için doğum oranı programın başlangıç noktasıdır ve 0 ila 10 arasındaki değerleri alabilir. Bu demektir ki çeşitli durumlara uyarlayabilmek için doğum oranını ayarlayabiliriz.
Doğan çocuk sayısı sadece doğum oranına değil doğurganlık yaşındaki (15-45 yaşları arası) kadın sayısına da bağlıdır. Modelimizde doğurganlık yaşındaki kadın sayısı basitçe toplanır ve doğum oranı ile çarpılır. Yıl başına doğan çocuk sayısını hesaplamak için bu rakam 45-15=30 ile bölünür. Bu, ortalama her kadının hayatı boyunca doğum oranındaki sayı kadar çocuk sahıbı olduğu tahminine dayanır. Bazılarınız doğum oranının bu kadar kesin ve yanlışsız olup olmayacağı konusunda şüpheye düşüyor olabilirsiniz. Bir kadın 7 çocuk sahibi olabilir, diğeri hiç çocuk sahibi olmayabilir. Bu, istatistiğin bir konusudur ve ilgili kütüphaneden bilgi alınabilir. Programımızda, kesin istatistikten çok deneme olanağı olmasıyla daha çok ilgiliyiz. Sözgelimi Almanya'da, aile başına 3 çocuktan daha fazlasına sahip olmak yaygınlaşır ve moda olursa ne olur?
Çocukların doğduğu yerde aynı zamanda insanlar ölür, bu doğal bir olaydır. Ölüm oranı tek farkla doğum oranına benzer, o da, ölüm tüm insanlar için geçerlidir, ancak doğum sadece kadınlar için geçerlidir. (Tabii ki erkekler de doğum oranında bir rol oynarlar, ama bunun tartışılacağı yer burası degil ;-)). Bir bireyin yaşı tabii ki ölüm oranında etkili olan başlıca nedenlerdendir. İstatiksel olarak yaşlı insanların ölmesi gençlere göre daha olasıdır. Almanya'da, resmi bir ölüm oranı tablosu vardır. Bu tablo, sigorta şirketleri tarafından sigorta ödemelerini hesaplamak için kullanılır. Programımız ölüm oranı tablosundaki bu verilere dayanmaktadır. Diğer ülkeler için bu verileri değiştirmek zorundasınız.
Sanayileşmiş ülkelerde ölüm oranı sadece yaşa bağlı olmalıdır, sosyal durum gibi ek nedenlere değil. Ancak Meksikalı bir arkadaşım bunun evrensel olarak uygulanamayacağını belirtti. Programımızda ölüm oranı sadece yaşa bağlıdır. İsteyen olursa, programı değiştirerek sosyal nedenleri de katabilir. Belki birisi bunu yapmak ister.
Son olarak göçün de dikkate alınması gerekiyor. Açıkçası göç olgusu önemli bir rol oynamıştır. Sözgelimi, önceki yüzyıllarda köylü nüfus şehre göç etme eğiliminde idi. Yüksek doğum oranı nüfus kaybını telafi ettiği için bu durum önemli bir sorun oluşturmamaktaydı. Bugünlerde ise, göç olayı farklıdır. Ancak, köyden kente göç hala önemli bir olgudur ve modern Almanya'da gelecekte bazı bölgelerin tenhalığına neden olacaktır.
Sosyal ve kültürel olanakların bozulmasının da etkisiyle tüm bu göç süreci kendi kendini hızlandıran durumdadır. Çocukların az yaşadığı bir bölgede çocuklar için olanakların olması önemli değildir. Aynı zamanda çocuklar için olanakların olmadığı bir yere o kadar çok kimse gitmek istemeyecektir. Aynı şey kültürel olanaklar için de geçerlidir. Fazla ayrıntıya girmeden, göçün çok sayıda ve çeşitli nedenlare bağlı olduğu açıktır. Programda dikkati çeken en önemli nokta, bir bölgeden ayrılan insanların yaş yapıları ile o bölgeye gelen insanların yaş yapılarından farklı olmasıdır. Bunu programa yansıtmak için "Distribution" (dağılım) değişkenini "./demogra/demogra1.cpp" kaynak dosyasında kendi gereksinimleriniz doğrultusunda uyarlayabilirsiniz. Ancak, bu ilk uygulamalar için gerekli olmamalıdır.
Immigration (içe göç) ve Emmigration (dışa göç) alanları, bu veriler için giriş yerleridir ve tam değer alırlar. Eğer, bir bölgeye 10.000 kisi göç etmişse Immigration (içeriye göç) alanına 10.000 girin.
Son olarak, hepimiz her yıl 1 yaş yaşlanıyoruz. Bunu hesaba katmak için yıl döngüsü 40 yaşındaki bir insanı 41 yaş yapar. Step (adım) girdi alanı size bir kerede birden fazla yıl kadar ilerleme olanağı sunmaktadır. Sözgelimi, bu alana 10 girerseniz, model size 10 yıllık ilerlemeyi tek hamlede verecektir.
Programın kullanıcı arayüzüne bir gözatalım:
Yukarıda tanımlanan girdi alanları ekranın sol kenarına yerleştirilmiştir. Her adımdan sonra, kadın ve erkek sayıları gösterilmektedir. Bu alanlar sadece çıktı içindir. Aynı şekilde, tüm grafik sadece hayalde canlandırma amacı içindir. Sol alt kenardaki düğmeler benzetimi denetlemek içindir. Step (adım) düğmesi benzetimde bir adım işletir. Reset (yeniden yerleştir) düğmesi herseyi başlangıç değerine çevirir. Modelin durumunu "simulation.dat" dosyasına kayıt edebilirsiniz. Dosya kaydetme sırasında o anda belirli bir yaşa sahip kadın ve erkeklerin sayıları içerilmektedir. Dosya üzerinde apayrı bir inceleme de yapmak mümkündür. Help (yardım) ve Quit (çıkış) düğmelerini açıklamaya gerek yoktur.
Grafiğin alt kısmındaki çıktı alanı tüm yaş gruplarındaki kadın ve erkek sayılarının en büyük değerlerini göstermektedir. Çubukların boyutları, şeklin büyüklüğüne bağlı olduğuna dikkat edin. En iyi çözüm bu olmayabilir ama şu anda başka bir seçenek düşünemiyorum. Başka önerisi olan var mı?
Bunun dışında, benzetim kendi kendini açıklıyor olmalıdır. Eğer, girdi değerleri aşırı uç değerler alırsa, sözgelimi, bir bölgeye göç edenlerin sayısı çok olursa, yaş piramidinde boşluklar görünecektir. Bu tip bir sonuç, pratikte beklenmediği için, girdi değeri kabul edilebilir bir değer olmalıdır. Diğer yandan, patolojik bir olay, AIDS gibi, böyle bir duruma sebep olabilir mi? Belli bir yaş grubundaki kişilere AIDS bulaşırsa, diğer insanlar bu bölgeyi terkedebilir.
Program GPL telif hakkına sahiptir. QT'ye ilişkin TrollTech telif hakkı uygulanmaktadır.
Programın kuruluşu oldukça basittir. Önce uyulamayı kaynaklarda belirtilen adresten indirin. demographie-0.2.tar.gz dosyasını açmak için tar zxvf demographie-0.2.tar.gz buyruğunu kullanın. make veya daha önce kullanılan qmake buyruğuyla yeni oluşturulan dizinden kuruluşa başlayın. Bunun için önşartlar QT3 ve gcc'dir. Program SuSE 8.0 ve SuSE 8.1 altında başarıyla çalışmıştır ve diğerleriyle de çalışması gerekir.
Programı başlatmak için buyruk satırına ./demographie girin. demo.csv dosyasının aynı dizinde olduğundan emin olun. Bu dosya yılları, kadın ve erkek sayılarını, kadın-erkek ölüm oranlarını bir virgülle ayrılmış biçimde içerirmektedir. Eğer, verileri belli bir bölge için uyarlamak isterseniz, bu dosya içinde yapabilirsiniz. Bizim örnegimizde Almanya verileri için kaynak bir gazete idi. Veriler kesin olmayabilir, ancak bizim denemelerimiz için yeterlidir.
Program belirli bir bölgenin benzeşiminden oluşmuştur. Sistem, "İyi tanımlanmış coğrafi bir bölgenin (Berlin'in kuzey kırsalı) nüfusu nasıl gelişecektir?" sorusuna cevap bulmak için tasarlandı. Sistem özellikle, genç ailelerin Berlin yakınlarına gelişini ve genç insanların Almanya'nın batısına hareket etmesini inceledi. Sonuçlar bölgeden bölgeye büyük farklılıklar göstermektedir. Bazı bölgelerin nüfusu artıyor bazılarınınki azaliyor. Özellikle uzak bölgelerdeki nüfus gittikçe seyrekleşiyor. Bu duruma yukarıda değindiğimiz "kendi kendini hızlandırma" etkisi neden oluyor.
Tahminlerimizde dikkatli olmak zorundayız, çünkü değerlendirmemize ilgili etkenlerin hepsi dahil edilmemiştir. Sözgelimi, tele-çalışma sayesinde Berlin'e olan mesafe artık tahmin edildiği kadar önemli değildir. Bazı bölgelerin sanayi bölgesine çevrilmesi kendi başına başka bir senaryo olabilir. Bu yüzden model, yönelim olarak şimdiki durumun bir devamını sunmaktadır.
Programı dünyanın başka bölgelerine uygulamak istersek başka süreçleri gözönünde bulundurmamız gerekecektir. Sözgelimi, Meksika'nın kırsalı gibi tamamiyle farklı bir bölge için uygulamak ilginç olabilir. Burada birçok yeni düşünceye gerek duyulacaktır. Belki birisi bunu daha detaylı bir şekilde araştırır ve programı başka bölgelere uygular. Bu konuda önerileri ve düşünceleri olanlardan yeni şeyler duymak beni sevindirecektir.
Linux topluluğna böylesine harika bir işletim sistemini geliştirdiği için tüm kalbimle teşekkür ederim. Gözalıcı QT ve onu Linux işletim sisteminde kullanıma sunduğu için Troll Tech şirketine teşekkür ederim. Ayrıca, FSF'ye geliştirdiği birçok araçtan ve buradaki çalışmanın onsuz var olamayacağı gcc'yi yarattığı için özellikle teşekkür etmek istiyorum.
Kolay gelsin!