original in en Manuel Martinez
en to nl Tom Uijldert
Linus: Ik heb de copyright-licentie van Linux pas ergens begin 1992 (ik dacht maart of april) onder de GPL-licentie gebracht. Daarvóór was er een strikt licentiesysteem dat geen commerciële distributie toestond - de beslissing was vooral het gevolg van het feit dat ik het verschrikkelijk vond dat ik een jaar eerder, toen er ik er naar had gezocht, geen goedkope en makkelijk te verkrijgen Unix-versie kon krijgen...
LF: Bij gelegenheid heb je GPL echter behoorlijk verdedigd ten opzichte van, bijvoorbeeld, de BSD-licentie.
Linus: Ik wil hier benadrukken dat ik niet van mening ben dat GPL in welk opzicht dan ook beter zou zijn dan bijvoorbeeld BSD. GPL is echter waar ik mee wil werken, omdat het in tegenstelling tot de BSD-licentie de garantie biedt dat een ieder die in de toekomst aan het project werkt zijn verbeteringen ook weer in de gemeenschap terugbrengt.
En als ik in mijn eigen vrije tijd voor mijn plezier aan het programmeren ben, dan wil ik dat soort bescherming ook hebben: de zekerheid dat, wanneer ik verbeteringen in een programma aanbreng, deze verbeteringen ook beschikbaar zullen zijn voor mij en anderen in toekomstige versies van het programma.
Andere mensen hebben andere doelen en soms zijn licenties in de trant van BSD voor die doelen beter geschikt. Persoonlijk heb ik een lichte voorkeur voor GPL maar dat betekent nog niet dat GPL daarmee per definitie superieur is - het hangt ervan af wat je met de licentie wilt bereiken.
LF: Onlangs deed het bekende bedrijf Netscape Communications Corporation, dat zijn Navigator wil integreren met Linux, de verbluffende mededeling dat men van plan was de broncode vrij te geven. Wat is jouw analyse van de GPL-licentie en de Free Software Movement in het licht van de recente mededelingen van Netscape?
Linus: Ik denk niet dat Netscape de Navigator wil "integreren" met Linux. Ik denk dat het volgende aan de hand is: de mensen bij Netscape hebben allang gezien hoe goed het ontwikkelmodel van Linux werkt. De recente aanval van Microsoft op de browser-markt heeft ervoor gezorgd dat ze besloten dat het de hoogste tijd was de markt op een minder traditionele manier te benaderen.
Persoonlijk ben ik verheugd dat Netscape dit doet. Alleen al vanwege het feit dat hieruit blijkt dat zelfs bekende commerciële bedrijven gaan inzien hoe nuttig en succesvol het free software-model eigenlijk is. Als Netscape nu over de dam is, volgen er wellicht meer.
LF: Hierop aansluitend: hoe denk je dat het er over 2, 5 of 10 jaar uitziet voor Linux en de free software-gemeenschap? Zal de gemeenschap de ontwikkelingen op het commerciële front bij kunnen houden en alles aan nieuwe technologieën blijven integreren in Linux en BSD?
Linus: Ik probeer niet al te zeer in de toekomst te kijken om de eenvoudige reden dat veranderingen zo snel kunnen gaan dat je uitspraken over een paar jaar belachelijk klinken. Uiteraard denk ik dat vrije software de ontwikkelingen bij kan houden, sterker nog, ik denk dat ze in veel gevallen meer mogelijkheden biedt dan commerciële software. Netcape is dat kennelijk met me eens.
LF: Ondanks de jonge leeftijd van Linux heeft het systeem in een recordtijd honderdduizenden aanhangers van over de gehele wereld voor zich weten te winnen. Veel deskundigen hebben binnen hun bedrijf de objectieve keuze voor Linux gemaakt, niet omdat ze fanatieke Linux-gebruikers zijn, maar omdat ze de voordelen van het systeem onderkennen. Er zijn andere, wat terughoudender mensen, die niet publiekelijk verkondigen met Linux te werken (wellicht bang voor negatieve gevolgen voor het bedrijf als bekend wordt dat ze met vrije software werken). Tenslotte zijn er nog de pleitbezorgers van Linux, de mensen die zich wellicht vereenzelvigen met een David tegen een Goliath genaamd Microsoft. Dit bedrijf personifieert het huidige vrije-marktsysteem, met als hoofddoel het verdienen van veel geld - het product is van ondergeschikt belang. Ben je het eens met deze gedragswijze of kun je er begrip voor opbrengen?
Linus: Ik begrijp de "David-tegen-Goliath"-metafoor. Maar nee, ik kan het er persoonlijk niet zo mee eens zijn. Niet dat ik zo dol ben op Microsoft: ik vind ze nogal slechte besturingssystemen maken - Windows NT is gewoon meer van hetzelfde - maar hoewel ik geen goed woord over heb voor hun besturingssystemen en ik hun tactieken op de vrije markt verafschuw, interesseert het bedrijf me eigenlijk niet zo veel.
Ik ben veel te tevreden over wat ik aan het doen ben om me daar druk over te maken. Oké, ze maken slechte producten. Nou en? Ik hoef me daar gelukkig niet druk om te maken. Ik hoef die producten niet te gebruiken, en daarbij heeft het ontwikkelen van mijn eigen alternatief me op verschillende manier veel voldoening gegeven. Ik heb er niet alleen ontzettend veel van geleerd maar daarbij heb ik duizenden mensen ontmoet - sommige persoonlijk, de meeste via het internet.
LF: Ik begeef me even op een hellend vlak en trek een oppervlakkige vergelijking. Je hebt, net als Bill Gates, in je studententijd een succesvol besturingssysteem ontworpen. Eigenlijk heeft Gates het niet zelf gemaakt maar laat dat even voor wat het is ;). Jij bent immens populair geworden en hebt meerdere prijzen gewonnen zoals de "Uniform Award" en laatst in 1997 nog de "Nokia Foundation" vanwege je "inspirerende voorbeeld voor jonge onderzoekers". Aan de andere kant is Gates, lang nadat hij als jongere met Paul Allen Microsoft heeft opgericht, stinkend rijk en woont in een kast van een huis ter waarde van een slordige 63 miljoen dollar in de buurt van Lake Washington, Seattle. Zie je jezelf al zitten in een dergelijk huis met je vrouw Toe en je dochter Patricia?
Linus: Ik zou niet weten waar ik dat geld vandaan zou moeten halen maar ik vind het wel wat hebben, mezelf in een dergelijk huis. Ik denk wel dat ik het er aardig naar mijn zin zou hebben ;).
Maar ik denk dat de vergelijking behoorlijk mank gaat. Bill Gates lijkt me veel meer een zakenman dan een techneut, terwijl ik Linux veel meer in een technisch perspectief zie dan als een manier om geld te verdienen. Als zodanig zal ik er dus niet zoveel geld aan overhouden als Bill.
LF: 25 augustus 1991, je zette het volgende bericht op USENET: "Hallo Minix-gebruikers. Ik ben bezig met een gratis besturingssysteem (het is maar 'n hobby, het zal niet zo groot en professioneel worden als GNU) voor 386 (486) AT-klonen." Sinds de geboorte van Linux (goddank heeft het lot je niet de naam Benedictux laten kiezen) heeft het systeem diverse ontwikkelingsstadia doorlopen vanaf de primitieve versie 0.01 uit september 1991. Tegen 5 november kwam je al met 0.02 en kort daarop met 0.03. Via 0.10 en 0.11 ging het toen naar een heel behoorlijke 0.12. Vanaf daar springt het naar 0.95 en 0.96, als voorbereiding op de eerste "non-beta"- versie. Na de eerste versie op 9 juni 1996 kondigde je al versie 2.0 aan, een versie die nog maar weinig van doen had met zijn voorganger: multi-architectuur-ondersteuning, symmetrische multi- processing, ondersteuning van gedeeld geheugen voor bestanden (lezen en schrijven), om maar een paar innovaties te noemen. Heb je al enig idee wat versie 3.0 in gaat houden en welke vernieuwingen een versieverhoging rechtvaardigen?
Linus: Op dit moment ziet het er naar uit dat de volgende "sprong" de real- time-mogelijkheden en clustering zal zijn. Eigenlijk worden deze mechanismen al toegepast maar iets toepassen of iets ontwerpen voor een specifiek doel zijn twee verschillende dingen.
Maar ik wil Linux niet vastleggen op een of ander "vijfjarenplan": clustering en real-time zijn gewoon dingen waar al aan wordt gewerkt en die redelijk goed worden begrepen. Het wordt al een tijd voor een aantal dingen gebruikt.
Ik denk dat de werkelijk interessante toepassingen net pas de kop opsteken maar over een jaar of twee gemeengoed zullen zijn. Snelle netwerken, live video e.d. Ik weet nog niet wat de invloed hiervan zal zijn op het computergebruik maar het zal van fundamenteel belang zijn voor besturingssystemen.
LF: In augustus van 1997 werd in Monterey, Californië, eindelijk een voortslepende discussie beslecht over wie de eigenaar was van het merk Linux. De uitkomst was dat het geregistreerde handelsmerk aan jou werd toegewezen. Desondanks geeft de GPL-licentie bedrijven de mogelijkheid om zaken te doen met Linux, zonder dat jij direct een percentage van de opbrengst ontvangt. In plaats daarvan wijd je je actief aan de ontwikkeling van nieuwe versies en patches.
Linus: Ja. Laat het duidelijk zijn dat het handelsmerk op de naam "Linux" en de rechten op de code van Linux twee totaal verschillende dingen zijn. Op dit moment heb ik de rechten op het handelsmerk en op grote delen van de code maar feitelijk hoeft dat helemaal niet zo te zijn. Ik heb zelfs geprobeerd de rechten over te hevelen naar de "Linux International not-for-profit organization" maar het bleek juridisch beter uit te komen om deze rechten bij mij persoonlijk onder te brengen. Daarnaast waren er ook veel mensen die meer vertrouwen hebben in mij persoonlijk dan in een stichting.
LF: ...Als er naar wordt gevraagd spreek je niet je afkeuring uit maar blijk je zelfs ingenomen te zijn met het feit dat bedrijven als Red Hat Linux op de zakelijke markt introduceren, waarmee het product overigens ook een wat gepolijster uiterlijk krijgt. Wat doet het met je ego als je bijvoorbeeld hoort dat Linux in plaats van Windows NT en DEC Unix wordt ingezet bij Digital Domain, het bedrijf dat verantwoordelijk was voor de geavanceerde special effects in de film Titanic? Of wanneer Debian Systems de sofware ontwikkelt voor het satellietcommunicatiesysteem Ham Radio?
Linus: Het lijkt me duidelijk dat een van de redenen om geen bezwaar te hebben tegen het commercieel inzetten van Linux nu juist het feit is dat ik het hartstikke mooi vind als andere mensen het gebruiken.
Dus hoewel ik bepaald geen fortuin verdien aan Linux, geeft het wel een enorme persoonlijke voldoening als ik bedenk dat ik iets geschreven heb waar andere mensen plezier in hebben en dat zelfs beschouwd wordt als de beste keuze voor hun professionele behoefte.
Tegelijkertijd zorgt de GPL ervoor dat toekomstige bijdragen aan Linux aan iedereen beschikbaar worden gesteld. Dus als een bedrijf als Red Hat een meer gepolijste versie van Linux uitbrengt, dan krijg ik er ook wat voor terug. Er is dus wel degelijk sprake van compensatie, zij het niet op het financiële vlak.
LF: Wat vind je van de GUI-oorlog die nu woedt voor de Linux-omgeving? Wat vind je van alternatieve GUI's als het Berlin-project? Voorzie je hierbij nog problemen met X?
Linus: Eigenlijk bevind ik me in een vreemde positie. Ik heb me namelijk zodanig verdiept in het basis-besturingssysteem dat ik helemaal niet zo veel aandacht heb besteed aan projecten die rond Linux zijn ontstaan. Ik laat deze ontwikkelingen voor wat ze zijn in de veilige wetenschap dat, wat een programmeur op gebruikersniveau ook bedenkt, de kernel in staat zal zijn dit af te handelen.
Voor een GUI is het vooral belangrijk dat deze brede acceptatie geniet en technisch goed in elkaar steekt. Wat mij betreft voldoet X aan beide normen en hoewel er natuurlijk nog wel wat problemen zijn, zijn deze zeker niet onoverkomelijk.
Ik denk dat het meest interessante werk erin zit om X gebruiksvriendelijker te maken in plaats van te proberen het door iets anders te vervangen. Er zijn een aantal heel leuke bureaubladsystemen: fvwm95, KDE enz. en ik denk dat X hier het beste in past. Ik denk niet dat we veel problemen zullen hebben met een GUI maar we wachten af waar mensen mee komen.
LF: Zes jaar na de geboorte van Linux gaan de dingen erg snel. Red Hat werd door Infoworld het besturingssysteem van het jaar genoemd; volgens IDC is Linux het snelst groeiende non-Microsoft besturingssysteem ter wereld; en er wordt geschat dat er in 1997 wereldwijd tussen de 2 en 6 miljoen kopieën van Linux geïnstalleerd zijn. Temidden van deze storm aan gebeurtenissen lijk je niet op je lauweren te rusten om te zien hoe Linux groeit. Integendeel, je lijkt de wetten van tijd en ruimte te tarten: veelvuldige optredens bij conferenties (zoals die in Noord-Carolina afgelopen mei), je baan bij Transmeta (kun je ons daarover trouwens iets meer vertellen?), de voortgaande ontwikkeling van de Linux-kernel (het bijhouden van e-mail en nieuwsgroepen), de regelmatig terugkerende aandacht van de media, en niet te vergeten je privé-leven. Als je nu terugkijkt, heb je dan het gevoel dat Linux aan je verwachtingen voldoet?
Linus: Linux is de bescheiden verwachtingen die ik er in het begin van had ver overstegen. Het is gewoon ongelooflijk hoe succesvol Linux is geweest en wat een plezier ik er aan heb gehad dit te ontwikkelen en het project te leiden. Het neemt inderdaad veel tijd in beslag maar ik vind het een uitermate prettige vorm van tijdsbesteding. Daarbij blijft Linux een uitdaging, zowel technisch als organisatorisch.
Ik ga niet meer zo vaak naar conferenties als vroeger. Doordat ik vader ben geworden en van de universiteit ben verhuisd heb ik tegenwoordig veel minder tijd voor dit soort zaken dan voorheen. Maar ik probeer een juiste balans te behouden - ik besteed niet langer al m'n tijd alleen maar aan Linux maar heb nu ook een baan en een gezinsleven. Dit blijkt vrij goed te werken en hoewel het behoorlijk druk is, kan ik daar in alle oprechtheid aan toevoegen dat ik me geenszins verveel. ;)