XBasic, Tekening 1 a: het hoofdvenster
XBasic, tekening 1b: De wiskundige toepassing
![[John Perr]](../../common/images/John-Perr.gif)
original in fr John Perr
fr to en Georges Tarbouriech
en to nl Cyberprophet
Hij gebruikt Linux sinds 1994, en is één
van de Franse LinuxFocus editoren.
Is het mogelijk om programma's in BASIC te ontwikkelen met Linux, of een
ander unixsysteem? Waarom niet? Verschillende vrije
oplossingen laten ons toe om geïnterpreteerde of gecompileerde
toepassingen te ontwikkelen door gebruik te maken van de BASIC taal.
![[Illustration]](../../common/images/article277/basic.png)
BASIC verspreidde zich - al leek het later op het computertoneel verschenen te zijn dan andere talen - snel over vele niet Unixsystemen als een vervanging voor de scriptttalen waarvan de oorsprong in unixomgevingen te vinden was. En dat is waarschijnlijk de hoofdreden waarom deze taal zo zelden door Unix-adepten gebruikt wordt. Unix heeft al vanaf dag één een veel krachtigere scripttaal. Net zoals andere scripttalen wordt BASIC over het algemeen geïnterpreteerd en heeft hij een simpele schrijfwijze, zonder datatypen, buiten een onderscheid tussen nummers en strings. Zijn naam is kenmerkend voor zijn eenvoud en daar het een taal betreft die zich uitstekend verleende om studenten de programmeerkunst aan te leren.
Helaas leidde het gebrek aan standaardisatie ertoe dat er vele
verschillende versies opdoken, die in het algemeen niet met elkaar
compatibel waren. We durven zelfs te zeggen dat er zoveel versies als
interpreters zijn, wat BASIC zo goed als niet overdraagbaar maakt.
Ondanks deze en vele andere nadelen die door de "ware programmeurs"
steeds weer ter herinnering naar voren worden geschoven, blijft BASIC een optie
om in beschouwing te laten om snel kleine programma's te ontwikkelen.
Dit is al sinds vele jaren zeker waar door de geïntegreerde
ontwikkelingsomgeving die gevonden kon worden in Windowsversies, die
het toelaten in enkele muisklikken een grafische interface te
ontwerpen. Verder werden deze versies, die "Visual" genoemd werden,
geïmplementeerd als macro talen in vele pruductiviteitstoepassingen,
wat de verspreiding onder mensen die anders nooit met programmeren begonnen zouden zijn, vergrootte.
We zullen hier de verschillende versies die voor Linux beschikbaar
zijn, of toch tenminste, de meest gekende, bespreken, en een poging
wagen ze met elkaar te vergelijken.
bron: Andrea M. Marconi's History, gevonden in de Kbasic documentatie:
De Basic taal (Beginners All-Purpose Symbolic Instruction Code) werd in 1964 aan het Dartmouth College in New Hampshire (USA)
geboren, waar het ontwikkeld werd door John G. Kemeney (1926-1993) en Thomas E. Kurtz (1928 - ).
Kemeney, werkte eerst in het Manhattan Project (1945) en werd
later (1948-1949) de assistent van Albert Einstein. En dat is wanneer
hij in Dartmouth in 1956 Kurtz ontmoette.
Beiden begonnen aan een nieuwe, vereenvoudigde programmeertaal te
werken, en na de zogenaamde Darsimco en DOPE versies, begonnen ze naar
een taal te zoeken met volgende specificaties:
Om dit te verwezenlijken gingen ze uit van Fortran en ALGOL. De eerste
afgewerkte versie werd de "Dartmouth BASIC" genoemd, en verschafte 14
instructies. De "Dartmouth BASIC", was er één die compileerde en kan voor zijn tijd snel genoemd worden.
Op 1 mei 1964 om 4 uur in de morgen werden de inspanningen van
Kemeney en Kurtz beloond, wanneer twee BASIC programma's simultaan
liepen op een General Electric 225 UC van de Dartmouth College.
Kemeney en Kurtz beschermden hun uitvinding niet met een patent en
lieten het als publiek eigendom achter. Dat liet toe dat de taal, maar
ook het aantal versies, groeide. Onder de eerste gebruikers vinden we
General Electric die zijn GE-255 aan Dartmouth verkocht.
Gordon Eubanks (de CEO van Symantic) lag aan de basis van vele
BASIC's, waaronder de E-basic die het daglicht zag in 1970. Het gebruikte
een pseudo code zoals java dat vandaag de dag doet. Dan kwam CBASIC en
vele andere versies die ertoe leidden dat de ANSI in 1974 standaarden
begon te definiëren. Deze laatste werden nooit opgevolgd daar ze
pas in 1978 verschenen, wanneer BASIC al wijdverbreid was.
Ondertussen werd in 1975 TinyBASIC door Bob Albrecht en Dennis
Allison ontworpen. Het kan uitgevoerd worden met 2KB RAM. Ook verschenen de eerste
geïnterpreteerde BASIC-versies. Het werd door William H. Gates III (1988-, aka
Bill) en Paul Allen (1953-) ontworpen. De computermakers begonnen een
kopie van BASIC in de ROM van hun machines mee te leveren. Aan het
einde van de jaren '70 hadden de eerste Personal computers hun eigen
versie van BASIC.
Sinds het begin van de jaren '80 is de geschiedenis van BASIC nauw
verwant aan die van computers. Twee producten domineerden de markt.
IBM leverde de BASIC A met PC DOS, geïnterpreteerd en in ROM, maar
uitbreidbaar. MS-DOS leverde de Gee-Witz BASIC (of GW).
In 1984 verschijnt de Microsoft BASIC compiler, gevolgd door vele
versies waaronder de QuickBASIC serie, die in 1985 startte en in 1990 met
de komst van de Microsft BASIC professional Develepment System 7.1 stopte.
Eens te meer is het het besturingssysteem die veranderingen
aan de taal brengt wanneer hij de gebruiker laat kennismaken met de
grafische interfaces. (GUI). Visual BASIC beweert een
objectgeoriënteerde taal te zijn, wat door vele programmeurs
betwist wordt. Een recent onderzoek echter wijst uit dat ongeveer 90 %
van alle programma's die voor Windows 9x ontworpen zijn, geschreven zijn in de visual BASIC taal.
Als we een inventaris van het aantal BASICs die voor linux
beschikbaar zijn, proberen te maken, kunnen we zo'n half dozijn
projecten vinden, die de moeite van het vermelden waard zijn. Er is een "Basic Foundry"
in sourceforge om een classificatie te geven van het aantal downloads:
TOP DOWNLOADS van Soruceforge.net zijn:
We komen ook te weten dat zowel GNOME als KDE een project hebben met de
bedoeling Visual Basic te vervangen. Op 10 februari 2002 sprak Richard
Stallman trouwens over de nood van een vrij alternatief voor VB in een
brief aan "The register".
Anthony Liquori (ajl13-at-bellatantic.net), auteur van GLBCC
(GNU/Liberty Basic Compiler Collection), het enige Basic Project met
een GNU kaartje, vraagt dit ook op de GLBCC website
(lbpp.sourceforge.net).
Laten we even de verschillende BASIC's onder de loep nemen om te
kijken naar de specificaties van elke interface, en naar de
mogelijkheden van de taal.
XBasic is waarschijnlijk de ontwikkelingsomgeving met de meest geavanceerde gebruikersinterface. Het is een IDE, waarmee bedoelt wordt dat het over een bouwomgeving voor GUI, een debugger en een compiler beschikt. Een "punt-commando" systeem laat toe om in plaats van de muis het toetsenbord te gebruiken voor het bouwen van interfaces, door het schrijven van commando's die gevolgd worden door een punt in het schrijfgebied in de rechterbovenhoek van het hoofdvenster:
XBasic heeft op het gebied van interessante kenmerken alle vereiste
bibliotheken die nodig zijn om grafische interfaces en vele
uitbreidingen te programmeren. Laten we ook even de mogelijkheid
vermelden om functies - die in de C-taal geschreven zijn - aan te roepen.
Vele kenmerken van de C taal zijn beschikbaar, zoals het declareren van
types, de associatie van variabelen of het maken van bibliotheken.
Als slot vermelden we dat XBasic bschikbaar is onder de GPL voor Windows en Linux op http://www.xbasic.org.
SmallBASIC is een interpreter in consoleversie voor Win32, Linux en
PalmOS. Het ontwikkelingsgedeelte is heel goed gedocumenteerd om het
overzetten naar andere besturingssystemen te bevorderen. De interpreter
kan voor verschillende interfaces gecompileerd worden:
Het kan in commandoversie of in grafische versie uitgevoerd worden.
Het volgende voorbeeld laat het programma System_infos.bas uitvoeren:
$ sbasic System_info.bas
SmallBASIC version 0.8.2, use -h for help
http://smallbasic.sourceforge.net
VMT Initialization...
File: System_info.bas
Section: Main
PASS1: Line 24; finished
SB-MemMgr: Maximum use of memory: 30KB
PASS2: Node 3/3
Creating byte-code...
Variables 20
Labels 0
Proc/Func 0
Code size 707
System Information
OS: Unix/Linux version 2.4.18-6mdk (quintela @ bi.mandrakesoft.com)
(gcc version 2.96 20000731 (Mandrake Linux 8.2 2.96-0.76mdk))
#1 Fri Mar 15 02:59:08 CET 2002 204018
SB: 802
Display 99x58
Colors 16
Font: 1x1
Total free memory: 127728 KB
Stack size: 127728 KB
Largest free memory block: 127728 KB
* DONE *
SB-MemMgr: Maximum use of memory: 30KB
$
$ sbasic -g System_info.bas
SmallBASIC version 0.8.2, use -h for help
http://smallbasic.sourceforge.net
VMT Initialization...
File: System_info.bas
Section: Main
PASS1: Line 24; finished
SB-MemMgr: Maximum use of memory: 30KB
PASS2: Node 3/3
Creating byte-code...
Variables 20
Labels 0
Proc/Func 0
Code size 707
SB-MemMgr: Maximum use of memory: 30KB
$
De SmallBASIC taal is eenvoudig en nadert de standaardfuncties die
men van een BASIC mag verwachten. De grafische functies bieden niets
nieuw en je kunt de klassieke rechthoeken en circels uitvoeren op elk
van de hierbovengenoemde besturingssystemen. Er is geen typering van
variabelen. SmallBASIC is echter wel compatibel met het oude TINYBasic
en Quickbasic en is heel goed in PalmOS geïntegreerd.
Het is beschikbaar van http://smallbasic.sourceforge.net
Van wxBasic wordt verondersteld dat het de kenmerken van Quick Basic
heeft en enkele specificaties van Unix zoals de geassocieerde arrays
die in gawk gevonden kunnen worden. Het is een kleine interpreter: het
past op één diskette. De documentatie is compleet en verkrijgbaar als
een pdf bestand van 138 pagina's. De taal heeft een grafische
bibliotheek zodat je programma's voor X window of voor windows kunt
schrijven. Deze taal leunt dicht aan bij objectgeoriënteerde
talen zoals C++, althans wat het ontwerpen van GUI's betreft. De
grafische interfaces dienen echter wel manueel ontworpen te worden.
Er is geen geïntegreerde ontwikkelingsomgeving voor deze
BASIC beschikbaar.
// My first wxBasic demo...
option explicit
// create the window
dim frame=new wxFrame(0,-1,"wxBasic App",wxPoint(10,10),wxSize(300,200))
frame.Centre()
// place a panel in the window
dim panel = new wxPanel(frame, -1)
// add a status bar
dim sBar = frame.CreateStatusBar( 1 )
sBar.SetStatusText("wxBasic Frame Demo")
// attach a menubar to the window
dim mBar = new wxMenuBar()
frame.SetMenuBar(mBar)
// build the "File" dropdown menu
dim mFile = new wxMenu()
mBar.Append(mFile,"&File")
// populate it
mFile.Append(wxID_NEW, "&New", "Creates a new file")
mFile.Append(wxID_OPEN, "&Open", "Loads an existing file from disk")
mFile.Append(wxID_SAVE, "&Save", "Saves current file")
mFile.Append(wxID_SAVEAS, "Save &As", "Saves current file with new name")
mFile.AppendSeparator()
mFile.Append(wxID_EXIT, "&Exit", "Exit Application")
// build the "Edit" dropdown menu
etc.....
Website: http://wxbasic.sourceforge.net
Wordt ook GLBCC genoemd (GNU Liberty Basic Compiler Collection), het
is een compiler, of nauwkeuriger een C gnu gcc compiler interface die
BASIC naar C converteert, zoals sommige C++ compilers die voordat ze
compileren c++ naar C overzetten. Zoals de naam doet vermoeden verplicht
deze compiler zich ertoe om 100% compatibel te zijn met Liberty BASIC.
De Liberty BASIC was één van die BASIC's die in de jaren
'90 op de windowsplatformen verscheen, en die door zijn vrije
beschikbaarheid (vandaar zijn naam) succesvol was. Kijk om hier meer
over te weten eens op deze website die lof zingt
over zijn hoge kwaliteit. Deze taal is niet vrij, maar een Windows
versie van Liberty Basic kan kosteloos van de website gedownload worden.
De GLBCC compiler is voor zowel windows als linux beschikbaar en kan
onafhankelijk uitvoerbare bestanden maken, waarvan gezegd wordt dat
ze net zo snel zijn al waren ze in welke andere taal dan ook
geprogrammeerd. De auteurs roepen zelfs uit dat Liberty BASIC code die
met GLBCC gecompileerd werd Visual BASIC belachelijk kan doen lijken
wat snelheid betreft.
Het installeren van GLBCC onder Linux is eenvoudig en vereist enkel
het decomprimeren van het klassieke "tar"bestand en een "make install".
In normale toestand, wordt het programma in een shell gebruik en door het
typen van "glbcc hello.bas" zal een uitvoerbaar bestand, zoals in onderstaand voorbeeld, gemaakt worden:
$ glbcc
/usr/local/bin/lbpp -I/usr/local/lib/glbcc-lib/0.0.7/include -o out.c hello.bas
gcc -g -I/usr/local/lib/glbcc-lib/0.0.7/include `gnome-config --cflags gnomeui`
-o hello out.c /usr/local/lib/glbcc-lib/0.0.7/lib/lbcrt0.o
-L/usr/local/lib/glbcc-lib/0.0.7/lib -lLB
-lm `gnome-config --libs gnomeui`
$ ls -l hello*
-rwxr-xr-x 1 john john 339671 oct 13 21:55 hello
-rw-r--r-- 1 john john 22 avr 14 17:41 hello.bas
$ cat hello.bas
print "Hello, world!"
$ ./hello
Hello, world!
Wanneer het zonder parameters gebruikt wordt, opent GLBCC een
grafisch dialoogvenster en vraagt de gebruiker om de naam van het BASIC
bestand en de naam van het uitvoerbaar bestand die aangemaakt dient te
worden. Standaard wordt de ingegeven naam van het programma gebruikt
voor het uitvoerbaar bestand, met een .exe uitbreiding voor Windows, en
geen uitbreiding voor Linux.
Als taal is deze BASIC compleet en de GUI is gebaseerd op de GTK
bibliotheek. Het interessante aan GLBCC is dat het zelf in BASIC geschreven
werd.
Yet another Basic voor Unix en Windows
Zelfs al gedraagt het zich dan als een interpeter, YaBasic is geen
interpeter. Het is eerder een compiler: wanneer je het brondcode om te
verwerken geeft, zal het dit compileren, d.w.z. het omzetten naar
machinetaal en het meteen uitvoeren. YaBasic wordt vanuit de shell
gebruikt. Met de bestandsnaam als argument, zal het dat bestand
uitvoeren zoals we net beschreven hebben. Zonder argumenten zal het de
interpretermode, zoals in onderstaand voorbeeld, binnengaan:
$ yabasic
Enter your program, type RETURN twice when done.
for i=1 to 10
print i,"hello, world"
next i
1hello, world
2hello, world
3hello, world
4hello, world
5hello, world
6hello, world
7hello, world
8hello, world
9hello, world
10hello, world
$
Deze manier van werken laat je toe om Unix scripts of zelfs CGI
scripts met YaBasic te schrijven, zolang je maar de regel
"#!/bin/yabasic" als eerste regel van het bestand opneemt.
Als taal is Yabasic standaard (d.w.z. dicht tegen Quick BASIC) zonder variabeletypen.
X11-BASIC is een gestructureerde BASIC interpreter met grafische
mogelijkheden uit X11. Het gebruikt de kenmerken van de GFA BASIC die
op de Atari ST gevonden werd. Het is de poort van BASIC die gebruikt
werd om vanuit de Atari ST GEM/TOS systeem (einde van de jaren '80) naar
Unix te gaan. Het kan als interpreter gebruikt worden of om scripts of
CGI's te schrijven. Er is een pseudo compiler beschikbaar die ofwel de
code meteen omzet naar onafhankelijke uitvoerbare bestanden (statische
versie), of gelinkt naar de X11 basic bibliotheek die zo'n 200 kB bedraagt
(dynamische versie). Het wordt een pseudo-compiler genoemd, omdat het bekomen
bestand geen machinetaal bevat die meteen door de CPU wordt uigevoerd,
maar een gecomprimeerde vorm van de BASIC taal met zijn interpeter.
Deze pseudo-compiler is zelf in X11-BASIC geschreven.
De taal van deze BASIC is heel rijk, gestructureerd en met getypeerde
variabelen (integer, floating, text, array, boolean). Instructies zijn
beschikbaar om toegang tot het geheugen te krijgen zoals de C mallox()
of de vermenigvuldigingsmatrix die toepasbaar is op arrays.
De grafische instructies zijn dezelfde als die van de Atari ST GFA
BASIC, maar hebben een gelijkaardig resultaat onder X. De MENU
instructie bijvoorbeeld maakt een menu in een grafisch venster. Deze
interpeter wordt geleverd met documentatie en vele voorbeelden, op
sommige plaatsen nog steeds in de Duitse taal. De schaduwzijde is dat
de overzetting nog niet geheel af is, en daardoor bugs kunnen optreden,
zelfs met de geleverde voorbeelden. Laten we aannemen dat deze
interpreter zich hoofdzakelijk als een beta versie gedraagt en
gemakkelijk gebruikt kan worden door de categorie van gebruikers
waarvoor de BASIC- taal in eerste instantie ontworpen was.
$ xbasicX11 Basic: de thuishaven van de interpreter
***************************************************************
* xbasic V. 1.07 *
* by Markus Hoffmann 1997-2002 (c) *
* *
* version date: Wed Sep 25 10:26:29 CEST 2002 *
* library V. 1.07 date: Wed Sep 25 10:26:29 CEST 2002 *
***************************************************************
Website: http://www-cip.physik.uni-bonn.de/~hoffmann/X11-Basic/
Dit is een basic die een uitstekende eerste indruk maakt, enerzijds
door zijn mogelijkheden en anderszijds door de kwaliteit van zijn
documentatie die 7,7mb bedraagt. Qt-3 is voor de installatie vereist, wat
van de trolltech website (http://www.troll.no) beschikbaar is, als je
geen nieuwe linuxdistributie draait. Het is een complete
ontwikkelingsomgeving die alle kenmerken bezit waarvan een programmeur kan dromen (ondanks zijn jonge leeftijd: versie 0.8):
De auteurs van HBasic waarschuwen: "De huidige versie van HBasic is
niet stabiel genoeg om door BASIC ontwikkelaars gebruikt te worden.
Zij zullen moeten wachten op de vrijgeving van de eerste 1.0 stabiele
versie."
GNOME Basic is een project die als doel heeft 100% compatibel te
zijn met Visual BASIC, VBA, VBscript en andere gelijkaardige talen. In
het begin had het tot doel om er voor te zorgen dat VBA Macro's in
Gnumeric konden worden uitgevoerd, maar door onverwachte veranderingen
voerde het maar enkele formulieren uit, controleerde het het grootste
deel van de VBcode en voerde het enkelvoudige ASP's uit. Met een betere
integratie in Bonobo kan een omgeving die volledig compatibel is met MS
verwacht worden.
Momenteel is Gnome Basic een poging om kenmerken die VB compatibel zijn
te leveren voor het Gnome project, en vooral voor productiviteitsapplicaties (VBA).
Het project is nog niet eens in alfa-staat en dient nog gereserveerd te blijven voor de ontwikkelaars van het Gnome Project.
Website: http://www.gnome.org/gb/
KBasic is een andere poging om een BASIC compatibiliteit met Visual
basic te krijgen. De ontwikkelaars hopen de eerste 1.0 stabiele versie
voor de zomer van 2003 klaar te hebben. Momenteel is er enkel
een onstabiele versie die gereserveerd is voor ontwikkeling. KBasic zou
de Kdevelop omgeving moeten gebruiken.
$ kbasic1 --help
Usage: kbasic1 [OPTION]... FILE
--help display this help and exit
-V, --version print version information and exit
-c, --copyright print copyright information and exit
$ kbasic1 -V
KBasic version 0.8
Copyright (C) 2000, 2001, 2002 The KBasic Team
This is free software; see the source for copying conditions. There is NO
warranty; not even for MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE,
to the extent permitted by law.
Visit us on http://www.kbasic.org/
$kbasic1 hello.bas
-- scan --
LINE 00001 PRINT STRING "Hello, world!" EOL
LINE 00002 END
-- parse --
STRING in line 1
EOL in line 1
parsed PRINT
parsed END
-- interpret --
0000: KBASIC KBASIC
0006: VER 1.000000
0011: OPTION R OFF
0013: JMP 36
0036: DIM_STAT "Hello, world!", 1
0055: JMP 18
0018: PUSHS 1 , " Hello, world! "
0023: PRINT
Hello, world!
0034: END execution ended
Zoals je kunt zien werkt KBasic, maar het is verre van
operationeel, op het ogenblik zijn de interpreter debugging boodschappen
en de gegenereerde assembleercode onvermijdelijk.
Site: http://www.kbasic.org
Dit overzicht van BASIC interpreters en compilers verschaffen
ons wat informatie. Eerst en vooral blijkt verrassend genoeg deze zo
verguisde taal nog steeds te leven, zelfs op Unixsystemen waar zijn
gebruik eerder gereserveerd blijft door zijn vele concurrenten (perl,
python, Tcl/TK, php...), die ook in geïnterpreteerde versies uitgevoerd kunnen worden. De
activiteit die deze taal onder ontwikkelaars voortbrengt is
veelzeggend. Het aantal projecten zijn nogal hoog en ze zijn allen
zeer actief. De vraag is waarschijnlijk nogal groot en dit zou de
ontwikkeling van vrije software ten goede kunnen komen, daar BASIC
programmeurs door Unix zouden worden aangetrokken.
VisualBASIC is wijdverbreid op Windowsplatformen door zijn integratie
met het Microsoft OS, de ASP's en zijn productiviteitsformules. Maar,
laten we opmerken dat de BASIC's die we getest hebben op beide
platformen werken, sommiges zelfs op nog enkele andere.
BASIC heeft echter nog steeds enkele nadelen. Het gebrek aan
standaarden leidt tot vele versies waarvan de één meestal
niet compatibel is met de andere. De wens van sommige projecten zoals
Gnome Basic of KBasic om de standaard van VisualBasic te vergezellen
zou een goed idee kunnen zijn moest VB vrij zijn, wat het duidelijk
niet is. Monopolie zou in dit geval handiger zijn...
Voor de BASIC ontwikkelaar is er één ware keuze en
enkele gereedschappen komen dicht in de omgeving. Als geïntegreerde
omgeving is HBasic waarschijnlijk de meest belovende. Terwijl we
wachten op de stabiele versie kan er het meest met XBasic bereikt
worden. Smallbasic en Yabasic laten degene die net naar Unix zijn
overgestapt echter toe om scripts of CGI's te schrijven zonder
verplicht te zijn een keuze te maken uit de vele oplossingen die dit
systeem biedt. Ook GLBCC laat dit toe, maar het heeft het voordeel dat
het programma's creëert die gecompileerd worden met de grootse GCC.
Door zijn gebrek aan een IDE en dus ook van een gebruiksvriendelijke
debugger, zal het moeilijk zijn (blijven) om grote programma's met dit
gereedschap te maken en te onderhouden. Als laatste vermelden we dat wx-Basic
tot geen enkele categorie behoort, maar dat het toch enkele voordelen heeft, zoals
zijn mogelijkheid om grafische interfaces te creëren.
Een ander voordelig punt van deze BASIC's is zijn gemakkelijke migratie
van één OS naar een ander zonder recompilering. In feite
zijn de meeste zowel beschikbaar voor win32 als voor unix omgevingen.
De BASIC ontwikkelaar staat dan voor een zware taak: het juiste gereedschap voor zijn doel kiezen.